Pułapki dosłownego tłumaczenia rosyjskiego wykrzyknika Ба! Na przykładach z „Mistrza i Małgorzaty” oraz innych dzieł literackich

The pitfalls of a literal translation of the Russian exclamation Ба!: using examples from “The Master and Margarita” and other literary works The text deals with the problem of translating exclamation marks and the appropriateness of conveying the emotions they convey. Numerous quotations illustrate the meaning of the Russian word Ба!, which in the original refers to surprise, amazement at the sight of someone/something, especially at an unexpected encounter. A literal translation in such situations is not justified in Polish, as the Polish unit ba – which is not identical to the Russian one – functions differently. It falls into the category of apposition or metatextual commentary, always referring to the content of the earlier context.Pułapki dosłownego tłumaczenia rosyjskiego wykrzyknika Ба! Na przykładach z „Mistrza i Małgorzaty” oraz innych dzieł literackich Tekst dotyczy problemu przekładu wykrzykników i adekwatności przekazu komunikowanych przez nie emocji. Liczne cytaty, egzemplifikujące znaczenie rosyjskiego słowa Ба!, w oryginale dotyczą zdziwienia, zaskoczenia na widok kogoś/czegoś, w szczególności przy nieoczekiwanym spotkaniu. Dosłowne tłumaczenie w takich sytuacjach jest w polszczyźnie nieuzasadnione, ponieważ polska równobrzmiąca jednostka ba – nietożsama z rosyjską – funkcjonuje inaczej. Zalicza się ona do kategorii komentarza metatekstowego, dopowiedzeń, odnoszących się zawsze do treści wcześniejszego kontekstu